తెలంగాణ చరిత్ర పూర్వయుగం

చరిత్ర పూర్వయుగం అంటే లిఖిత పూర్వక ఆధారాలు లేని యుగం

లిఖిత ఆధారాలు లభిస్తున్న గత 2300 సంవత్సరముల కాలాన్ని చారిత్రక యుగం అంటారు.

తెలంగాణాలో మొదటిసారిగా చరిత్ర పూర్వ యుగానికి (బృహత్ యుగానికి) సంబందించిన ప్రదేశం నల్గొండ జిల్లా లోని వలిగొండ మరియు దీనిని పరిశోధన చేసినవారు - రాబర్ట్ బ్రూస్ పూట్.

హైదరాబాద్ పురావస్తుశాఖ 1914లో ఏర్పాటు చేయబడింది.

కొత్త రాతియుగంలో మానవుడు ఉపయోగించిన పనిముట్టు - రాగి

రాక్షసగూళ్ళ యుగంలో మానవుడు ఉపయోగించిన పనిముట్లు - ఇనుప పనిముట్లు, కావున ఈ కాలాన్ని అయో (ఇనుప) యుగమని కూడా అంటారు. ఈ యుగంలో చిన్న చిన్న రాజ్యాలు, లిపి, నాగరికతా చిహ్నాలు ప్రారంభమైనవి. కాబట్టి ఈ యుగాన్ని "చరిత్ర పూర్వ యుగం" మరియు "చారిత్రక యుగం", "మధ్య సంధి యుగం (ప్రోటో హిస్టరీ) లేదా "పురా చారిత్రక యుగం" అని అంటారు.

చరిత్ర పూర్వ యుగాన్ని వారు వాడిన పనిముట్ల ఆధారంగా కూడా పిలుస్తారు.

ఉదాహరణ:

దిగువపాత రాతియుగం - గులక రాయి పనిముట్లు

మధ్య పాత రాతియుగం - రాతి పెచ్ఛుల పనిముట్లు

ఎగువ పాత రాతియుగం - కొచ్చెటి పనిముట్లు

మధ్య రాతియుగం - చిన్న చిన్న రాతి పనిముట్లు

కొత్త రాతి యుగం - నున్నటి పనిముట్లు

రాక్షసగుళ్ల యుగం - ఇనుప లోహ పనిముట్లు

దిగువ పాత రాతియుగం (3 నుంచి 1.30 లక్షల సంవత్సరాల క్రితం):

ఈ యుగానికి చెందిన ముఖ్యమైన ప్రదేశాలు

ఆదిలాబాద్ జిల్లాలోని బోత్ , పొచ్ఛేర జలపాతం

కరీంనగర్ జిల్లాలోని గోదావరిఖిని , రామగుండం

ఖమ్మం జిల్లాలోనే పాల్వంచ

నల్గొండ జిల్లాలోని రాయవరం, ఏలేశ్వరం, నాగార్జున కొండ

మహబూబనగర్ జిల్లా లోని చంద్రగుప్త పట్టణం మరియు ఈర్ల దిన్నె

పెద్ద ఆకారాలతో ఉండే చేతి గొడ్డళ్లు, గోఖుడు రాళ్లు , వృత్తాకారపు రాళ్ళూ, ఈ యుగపు మనుషుల వేటలో మరియు ఆహారణ సేకరణలో ఉపయోగపడ్డాయి .

ఈ యుగపు ఆయుధాలు ఆఫ్రికా లోని "అష్యులియన్" ప్రాంతపు ఆయుధాలతో పోలి ఉన్నాయి .

మధ్య పాత రాతి యుగం (1 లేదా . లక్షల సంవత్సరాల క్రితం):

మొదటిసారిగా ఎద్దు అస్థిపంజరం అవశేషాలు లభించిన ప్రదేశం - మహబూబనగర్ జిల్లాలోని యపాలపాడు దగ్గర జరిపిన త్రవ్వకాల్లో. దీనినిబట్టి ఈ యుగపు మానవులకు ఎద్దులతో సంబంధం ఉంది అని అర్ధం అవుతుంది.

ఈ యుగపు మానవులు వదిన పనిముట్లు - చిన్న తరహా గొడ్డళ్లు, గండ్ర గొడ్డళ్లు, గోకుడు రాళ్లు

ఎగువ పాత రాతి యుగం(క్రీ. పూ. 20000 - 10000 సంవత్సరాల క్రితం) :

ఈ యుగంలో జీవించిన ప్రజలు బ్లేడ్ పనిముట్లు, ప్రక్క అంచు ఉన్న బ్లేడ్ పనిముట్లు మరియు కొన్నిచోట్ల ఎముకలతో చేసిన పనిముట్లను వాడారు.

రాతి గుహల్లో రంగు బొమ్మలను గీయడం నేర్చుకున్నారు

ఇది "హాలోసీన్" ఆరంభ దశను చుసిస్తుంది.

మధ్య రాతి యుగం(క్రీ.పూ. 8500 - 3000 సంవత్సరాల క్రితం):

భౌగోళిక వాతావరణ పరంగా "తోలి హాలోసీన్" యుగానికి చెందినది.

ఈ యుగంలో అతి చిన్న (సూక్ష్మ) రాతి ఆయుధాలను వాడారు.

ఈ యుగాన్ని 'సూక్ష్మ రాతి యుగం" అని కూడా అంటారు.

ఈ యుగానికి చెందిన గుహల్లోని రంగు చిత్రాల్లో 150 కి పైగా బొమ్మలు కనిపిస్తాయి.

వీటిలో ప్రధానంగా జింక, చెవుల పిల్లి, హైనా, నక్క, కుక్క, తాబేలు, రేఖాగణిత నమూనాలు సున్నపురాయి, గ్రానైట్ రాయి కొండా గుహలలో కనిపిస్తాయి.

వీటిలో ముఖ్యమైనది జింక చిత్రం.

కొత్త రాతి యుగం (క్రీ.పూ. 3000 - 1500 సంవత్సరాల క్రితం):

ఈ యుగం మలిదశలో రాగి, కంచుతో పనిముట్లను తయారు చేయడం నేర్చుకున్నారు. వీటి సహాయంతో భూమిని త్రవ్వి మొక్కలను నాటడం, పెంచడం మరియు పంటలను పండించడం నేర్చుకున్నారు.

దీని వల్లనా స్థిర నివాసాన్ని ఏర్పాటు చేసుకున్నారు. తద్వారా కుటుంబం, సమాజం, గ్రామం ఏర్పడ్డాయి.

పండిన పంటలను నిల్వ చేసుకోవడానికి పాత్రలు అవసరమైనాయి దీనివల్ల కుండలు, బానాలు తయారు చేసుకోవడానికి కారణమైనది. మొదట కుండలను చేత్తో చేసేవారు తరువాత కుమ్మరి చక్రాన్ని కనుకొన్నారు. వ్యక్తిగత ఆస్థి అనే భావన పుట్టి ధనిక - పేద సమాజ ఏర్పాటుకు దారి తీసింది.

పశువులను మఛ్చిక చేసుకున్నారు. పంట ఉత్పత్తి చేయడానికి వ్యాపారం పుట్టుకకు దారి తీసాయి.

కరీంనగర్ జిల్లా లో తొగర్రాయి అవాసంలో పైకి పొడుచుకు వఛ్చిన గ్రానైట్ గుట్టల దగ్గర పనిముట్లను తయారుచేసే కేంద్రం కనిపించింది.

మట్టిపాత్రలకు ఎక్కువగా కెంపు రంగు అలంకారం ఉండేది.

ఈ యుగపు ఆర్ధిక వ్యవస్థ ప్రధానంగా పశుపోషణ , వ్యవసాయం మీద ఆధారపడింది.

బూడిద కుప్పలు, కొన్ని అడవి జంతువుల లేదా పశువుల దొడ్లు లభించిన ప్రదేశం - మహబూబనగర్ జిల్లాలోని ఉట్నూరు

మూపురపు ఎద్దుల టెర్రకోట బొమ్మలు, తాటి చిత్ర లేఖనాలు కరీంనగర్ జిల్లాలోని బూదగది, వరంగల్ జిల్లాలోని పాండవుల గుట్ట, నల్గొండ జిల్లాలోని రాచకొండ, ఖమ్మం జిల్లాలోని నల్లముడి, మహబూబనగర్ జిల్లాలోని దుప్పాడు గుట్ట, దొంగల గట్టు తదితర ప్రాంతాలు వెలుగు చూశాయి.

ఈ కాలంలో ప్రజలు ప్రదానంగా జొన్నలు, పప్పులు మరియు వడ్లు పండించేవారు. పంటలను ప్రధానంగా వర్షాధారంగానే పండించేవారు.

కొత్త రాతియుగంలో చనిపోయిన వారి తలను ఉత్తరం వైపు పెట్టి ఖననం చేసేవారు.

నాగార్జునకొండలో ఆవాస ప్రాంతంలో ఇద్దరి శిశువులను కుండలో సమాధి చేసిన ఆధారాలు కనిపించాయి.

రాక్షసగుళ్ల యుగం (క్రీ.పూ. 1500 - క్రీ. శ . 300 సంవత్సరాల వరకు)

ఈ యుగంలో ఇనుప వస్తువులు వాడటం వలన దీనిని అయో యుగమని అంటారు.

చనిపోయిన వారి అస్థి పంజరాలను శవపేటికలో గాని, రాతిగుండులో కానీ పెట్టి పూడ్చి ఆ గూడు చుట్టు పెద్ద పెద్ద రాళ్లను వలయాకారంలో నిలిపేవారు. కావున ఈ యుగాన్ని రాక్షసగుళ్ల యుగం అంటారు. స్థానిక ప్రజలు వీటిని పాండవుల గూళ్ళు మరియు వీర్లపాడులని కూడా అంటారు.

చనిపోయిన వ్యక్తికి ప్రియమైన పెంపుడు జంతువులను (కుక్క) కూడా అతనితోపాటు ఖననం చేసేవారు.

హైదరాబాద్ కేంద్రీయ విశ్వవిద్యాలయ ఆవరణలో ఉన్న రాక్షసగూడు సమాధి దేశంలోనే మొదటిది.

రాక్షసగుళ్ల సమాధులను నిర్మాణం ఆధారంగా 4 రకాలుగా వర్గీకరించవచ్చు. అవి

1) గుంత సమాధులు: గుంత తవ్వి అందులో మట్టి శవపేటికలో గాని, దీర్ఘచతురస్రాకారపు రాతి పలకల గదిలో గాని అస్థిపంజరాన్ని పూడ్చి దాని చుట్టూ వలయాకారంలో పెద్ద పెద్ద రాళ్లను నిలిపితే దానిని గుంత సమాధి అంటారు.

2) గూడుసమాదులు: దీర్ఘచతురస్రాకారపు రాతి గదిని పూర్తిగా పూడ్చి వేయకుండా ఒక మూరెడు ఎత్తు భూమి ఉపరితలంపైకి కనిపించే విధంగా పూడ్చి దాని మీద ఒక రాతి పాలకను పెడితే దానిని గూడు సమాధి అంటారు.

3) గది సమాధి : రాతి సమాధి మొత్తం భూమి ఉపరితలం మీదనే ఉంటె దానిని గది సమాధి అంటారు.

4) గుహ సమాధులు: కొండల్లో గుండ్రటి గుహలను తొలచి వాటిల్లో శవాలను పెట్టి కప్పువేస్తే వాటిని గుహ సమాధులు అంటారు.