Vakataka Dynasty Study Material in Telugu
- శాతవాహన సామ్రాజ్యం పతనమైన తరువాత మహారాష్ట్రలోని నాసిక్ సమీపంలో అభిరులు మరియు తూర్పు బీహార్ ప్రాంతంలో వాకాటకులు స్వతంత్రం ప్రకటించుకున్నారు
- వీరు ఉత్తరాన గుప్త, నాగ వంశాలతో, తూర్పు దక్కన్ విష్ణుకుండిలతో మరియు పశ్చిమ దక్కన్ కదంబులతో వైవాహిక సంబంధాలు ఏర్పరుచుకున్నారు
- తొలి వాకాటకుల శాసనం ప్రకారం వీరి రాజధాని -- పురికాపట్టణం మరియు చనక . తరువాత వార్ధా సమీపంలోని ప్రవరపురం(ఫౌనాడ్) రాజధానైనది.
- వీరి పరిపాలన కాలం క్రీ.శ.250-550
- వాకాటకుల శాసనాలు సంస్కృత భాషలో, బ్రహ్మలిపిలో ఉన్నాయి.
- మంథాల్ తామ్రశాసనలు వేయించింది -- రెండవ రుద్రసేనుడు
- రెండవ ప్రవరసేనుడి శాసనాలు -- ఇండోర్, యానాత్మల్, మసోడ్ మరియు మంథాల్ . 19 మంది బ్రాహ్మణులకు భూదానం చేస్తూ మాసోద్ శాసనాలు వేయించాడు.
- రెండవ పృథ్విసేనుడి శాసనాలు -- మంథాల్, మహర్జారీ
- ప్రభావతిగుప్త మరియు రెండవ ప్రవరసేనుడు కాలంలో వేయించిన శాసనం మీరేగామ్ 1912 లో పూనా దగ్గర దొరికింది.
- సుదర్శన సరోవరాన్ని నిర్మించినది - దేవసేనుడి అధికారి ఆర్య స్వామిల్లదేవుడు. బీదర్ శాసనాలు వేయించింది -- దేవసేనుడు (ఒక గ్రామాన్ని దానం చేస్తూ వేయించింది)
- గుప్తుల కాలంలో భారతదేశాన్ని సందర్శించిన చైనా యాత్రికుడు - షాహియాన్ (క్రీ. శ . 400-411)
- వింధ్యకులు అనే రాజ్య వంశాన్ని స్థాపించినది -- విందాశక్తి
- వాకాటక రాజ్య పతనం గూర్చి తెలియజేసేది -- దశకుమార చరిత్రలోని విసూత్ర చరిత్ర
- రెండవ ప్రవరసేనుడు రచించిన కావ్యం -- సేతుబంధం
- అజంతా వద్ద గల 16, 17 గుహల్లోని బుద్దిని మరియు బోధిసత్యాల చిత్రాలు తొలిపించినది -- వాకాటక రాజులు, వారి సామంతులు.
మొదటి వింద్యాశక్తి (క్రీ.శ . 250-270)
- ఇతను వాకాటకా వంశ స్థాపకుడు
- ఇతను ఎటువంటి బిరుదులూ ధరించలేదు
మొదటి ప్రవరసేనుడు (క్రీ.శ. 270-330)
- ఇతను నిజమైన వాకాటక సామ్రాజ్య స్థాపకుడు
- శిశుకుడు పరిపాలించే పురికా రాజ్యాన్ని ఆక్రమించాడు.
- ఇతను వైదిక మతాన్ని ఆచరించాడు
- నాలుగు అశ్వమేగ యాగాలు చేసాడు
- తనకు తాను హారీతి పుత్రునిగా చెప్పుకున్నాడు
ప్రవరపుర - నందివర్ధన శాఖ
మొదటి రుద్రసేనుడు (క్రీ.శ .330-355)
- ఇతను ప్రవరసేనుని మనుమడు (గాటమ పుత్రుని కుమారుడు)
- ఇతను అనేక రాజకీయ సంక్షోభాలను ఎదుర్కొన్నాడు వాకాటక రాజ్యం నాలుగు భాగాలుగా విడిపోయింది
మొదటి పృథ్విసేనుడు (క్రీ.శ . 355-380)
- ఇతడు రుద్రసేనుడు కుమారుడు
- ఇతడిని పాండవులలో ధర్మరాజుతో పోల్చుతారు
- యితడు రాజధానిని నాగపూర్ సమీపంలోని 'నందివర్ధనానికి' మార్చాడు.
రెండవ రుద్రసేనుడు (క్రీ.శ . 380-385)
- ఇతని తండ్రి మొదటి పృథ్విసేనుడు
- ఇతని కాలంలోనే వాకాటకా రాజ్యం గుప్తులకు సామంత రాజ్యాంగ మారినది
- రెండవ ప్రవరసేనుడు (క్రీ.శ . 400-440)
- నరేంద్ర సేనుడు (క్రీ.శ . 440-460)
రెండవ పృథ్విసేనుడు (క్రీ.శ . 460-480)
- ఇతను ప్రధాన వాకాటక వంశంలో చివరివాడు
- విష్ణుకుండ రాజు మాధవవర్మ ఇతనిని ఓడించాడు
వాకాటకులు - వత్సగుల్మ శాఖ
సర్వసేనుడు (క్రీ.శ. 330-355)
- మొదటి ప్రవరసేనుడు కనిష్ట సోదరుడు, సర్వసేనుడు ఈ శాఖ స్థాపకుడు
- వీరి రాజధాని వత్స గుల్మ (విదర్భ ప్రాంతం లోని నేటి బాసిం)
- ఇతను ప్రాకృతం కావ్యం 'హరివిజయం' ను రచించాడు
వింధ్యాసేనుడు (క్రీ.శ. 355-400)
- ఇతను బాసిం శాసనం వేయించాడు
- ఇతని మంత్రి ప్రవరుడు దక్షిణంగా ఉన్న కుంతల రాజును ఓడించాడు
రెండవ ప్రవరసేనుడు (క్రీ.శ. 400-415)
- ఇతను వింధ్యసేనుడి కుమారుడు
దేవసేనుడు (క్రీ.శ. 450-475)
హరిసేనుడు (క్రీ.శ. 475-500)
- ఇతను దేవసేనుడి కుమారుడు
- వత్సగుల్మ శాఖలో అందరికంటే గొప్పవాడు
- ప్రధాన వాకాటక శాఖకు చెందిన రాజులూ -- వైదిక మతాభిమానులు
- వత్సగుల్మ శాఖకు చెందిన రాజులూ -- బౌద్ధ మతాభిమానులు
- వాకాటకులు గొప్ప విద్యాకేంద్రాలు - ప్రవరపురం, వత్సగుల్మ
- అజంతాలో మొత్తం 30 గుహలున్నాయి. వీటిని 1819లో కెప్టెన్ జాన్ స్మిత్ కనుగొన్నాడు
- అన్నింటికంటే ప్రధానమైనది 16వ గుహ. దీనిని హరిసేనుడు మంత్రి 'వరాహదేవుడు' తొలిపించాడు
- వీరు తెలంగాణాలో పరిపాలించిన ప్రదేశాలు - ఆదిలాబాద్, కరీంనగర్, నిజామాబాద్
- వీరికి విష్ణుకుండులు సామంతులుగా ఉండేవారు.
